Bạn đang tìm hiểu về chứng khoán được quy định tại Việt Nam hiện nay. Chứng khoán là bằng chứng giúp xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn của tổ chức phát hành. Chứng khoán được thể hiện dưới các dạng chứng chỉ, bút toán hoặc dữ liệu điện tử. Đây là một trong những kênh đầu tư tài chính phổ biến ở nước ta và thu hút một lượng lớn các nhà đầu tư. Dưới đây là những loại chứng khoán hiện đang có trên thị trường Việt Nam.
Tìm hiểu về cơ cấu của TTCK
Thị trường chứng khoán (TTCK) là một thị trường mà ở nơi đó có thể mua bán, chuyển nhượng, trao đổi chứng khoán nhằm mục đích kiếm lời. Thị trường chứng khoán ra đời có 5 chức năng chính, bao gồm Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế, Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng; Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán, Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp và Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô.
TTCK tập trung là gì?
Có hai loại hình thị trường, thị trường chứng khoán tập trung hoặc phi tập trung. Tính tập trung ở đây là muốn nói đến việc các giao dịch được tổ chức tập trung theo một địa điểm vật chất; trong đó, hình thái điển hình của TTCK tập trung là Sở giao dịch chứng khoán (Stock exchange). Tại Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK), các giao dịch được tập trung tại một địa điểm; các lệnh được chuyển tới sàn giao dịch và tham gia vào quá trình ghép lệnh để hình thành nên giá giao dịch.
TTCK phi tập trung là gì?
TTCK phi tập trung còn gọi là thị trường OTC (over the counter). Trên thị trường OTC, các giao dịch được tiến hành qua mạng lưới các công ty chứng khoán phân tán trên khắp quốc gia và được nối với nhau bằng mạng điện tử. Giá trên thị trường này được hình thành theo phương thức thoả thuận.
Xét về sự lưu thông của chứng khoán trên thị trường, TTCK có hai loại:
- Thị trường sơ cấp: Là thị trường mua bán các chứng khoán mới phát hành. Trên thị trường này, vốn từ nhà đầu tư sẽ được chuyển sang nhà phát hành thông qua việc nhà đầu tư mua các chứng khoán mới phát hành.
- Thị trường thứ cấp: Là nơi giao dịch các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp.Thị trường thứ cấp đảm bảo tính thanh khoản cho các chứng khoán đã phát hành.
Tìm hiểu các nguyên tắc hoạt động của TTCK
Nguyên tắc cạnh tranh
Theo nguyên tắc này, giá cả trên TTCK phản ánh quan hệ cung cầu về chứng khoán; và thể hiện tương quan cạnh tranh giữa các công ty. Trên thị trường sơ cấp, các nhà phát hành cạnh tranh với nhau để bán chứng khoán của mình cho các nhà đầu tư; các nhà đầu tư được tự do lựa chọn các chứng khoán theo các mục tiêu của mình. Trên thị trường thứ cấp; các nhà đầu tư cũng cạnh tranh tự do để tìm kiếm cho mình một lợi nhuận cao nhất, và giá cả được hình thành theo phương thức đấu giá.
Nguyên tắc công bằng
Công bằng có nghĩa là mọi người tham gia thị trường đều phải tuân thủ những quy định chung; được bình đẳng trong việc chia sẻ thông tin và trong việc gánh chịu các hình thức xử phạt nếu vi phạm vào những quy định đó.
Nguyên tắc công khai
Chứng khoán là loại hàng hoá trừu tượng nên TTCK phải được xây dựng trên cơ sở hệ thống công bố thông tin tốt. Theo luật định, các tổ chức phát hành có nghĩa vụ phải cung cấp thông tin đầy đủ theo chế độ thường xuyên; và đột xuất thông qua các phương tiện thông tin đại chúng; Sở giao dịch, các công ty chứng khoán và các tổ chức có liên quan.
Nguyên tắc trung gian
Nguyên tắc này có nghĩa là các giao dịch chứng khoán được thực hiện thông qua tổ chức trung gian là các công ty chứng khoán. Trên thị trường sơ cấp, các nhà đầu tư không mua trực tiếp của nhà phát hành; mà mua từ các nhà bảo lãnh phát hành. Trên thị trường thứ cấp, thông qua các nghiệp vụ môi giới, kinh doanh; các công ty chứng khoán mua, bán chứng khoán giúp các khách hàng; hoặc kết nối các khách hàng với nhau qua việc thực hiện các giao dịch mua bán chứng khoán trên tài khoản của mình.
Nguyên tắc tập trung
Các giao dịch chứng khoán chỉ diễn ra trên sở giao dịch và trên thị trường OTC dưới sự kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tự quản.
Các loại chứng khoán tại Việt Nam
Cổ phiếu
Cổ phiếu là một loại chứng khoán được biết đến như một giấy chứng nhận số tiền; mà nhà đầu tư đã đóng cho doanh nghiệp phát hành; nhằm mục đích xác nhận quyền sở hữu một hay một số cổ phần của công ty. Trên thị trường hiện nay có hai loại cổ phiếu; đó chính là cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.
Trái phiếu
Đây là một trong những loại chứng khoán giao dịch trên thị trường phổ biến. Trái ngược với cổ phiếu thì trái phiếu là một loại chứng khoán nợ. Điều này đồng nghĩa với việc nhà phát hành trái phiếu; phải trả cả gốc lẫn lãi cho người sở hữu khi đến ngày đáo hạn.
Chứng chỉ quỹ
Theo quy định tại Khoản 4 Điều 6 Luật Chứng khoán; thì chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp trong quỹ đại chúng.
Chứng khoán phái sinh
Đây là loại chứng khoán được hình thành dựa trên một loại tài sản gốc; và giá trị sẽ phụ thuộc của tài sản đó. Các loại tài sản trong trường hợp này thông thường là ngoại tệ; cổ phiếu, hàng hóa hay chứng khoán nợ.